تكريم ارباب‌رجوع در كلام حضرت‌علي(ع)
در ديدگاه حضرت علي(ع) خشونت و بدرفتاري با مردم و ستم بر بندگان خدا، جنگ با خدا تلقي مي‌شود. حضرت در اين خصوص در نامه معروف خود به مالك‌اشتر مي‌نويسند:
"با خشونت نسبت به مردم، خود را در موضع جنگ با خدا قرار مده كه تو را نيروي مقاومت در برابر نقمت (و قهر) او نيست و از بخشايش و مهرباني او (خالق يكتا) بي‌نياز نيستي، هرگز از گذشت و بخشايش (نسبت به رعيت) پشيمان مباش و از كيفر دادن، احساس شادي به خود راه مده و به هيچ‌وجه در هنگام غضب (كه باعث رفتاري خشن و غيرمنطقي مي‌شود) شتاب مكن". يا در جاي ديگر مالك را به انصاف با مردم دعوت مي‌كند. انصاف در رابطه با مردم يعني اين كه حق هر كسي را به درستي ادا نمايي و حقوق انسان‌ها به‌طور كامل و به گونه‌اي مساوي رعايت شود.
از نظر حضرت علي، جامعه به دو گروه اكثريت و اقليت تقسيم مي‌شود. اكثريت جامعه را مردم عادي اجتماع و به اصطلاح همان توده مردم تشكيل مي‌دهند كه از امكانات رفاهي و قدرت و منزلت كمتري برخوردارند. در مقابل، گروه كوچك ديگري هستند كه از امكانات مادي فراواني برخوردارند و به همين دليل خود را برگزيدگان و خواص جامعه مي‌پندارند و براي خود امتيازي بيش از عامه مردم قايلند.
در چنين جامعه‌اي، كارمند دچار نوعي سردرگمي خواهد شد و نمي‌تواند به گونه‌اي رفتار كند كه هر دو گروه راضي باشند. بديهي است كه در مقام مقايسه، تلاش جهت تقويت پايگاه مردمي و جلب رضايت اكثريت عظيم مردم به سود حكومت و به نفع حاكم خواهد بود و نارضايي عده‌اي قليل، كاري از پيش نخواهد برد.
از ويژگي‌هاي حاكمان اسلامي و كارمندان شاغل در نظام اسلامي، اين است كه مردم را از خود مي‌دانند و خود را از مردم. بنابراين حاضر نيستند بين خود و مردم مانع و حجاب ايجاد كنند، بلكه مي‌خواهند با مردم و در كنار مردم زندگي كنند. اين روش علاوه بر اين‌كه مردم را نسبت به حاكمان خوشبين و دلگرم مي‌كند، باعث مي‌شود نيروها و عوامل فرصت‌طلب نتوانند ذهن مسوولان امور را نسبت به مردم بدبين كنند و از اين طريق، حاكمان را در مقابل مردم قرار دهند.
امام علي (ع) در فرازي از نامه خود به مالك مي‌فرمايند:
"سعي كن كه با آگاهي، برخوردهاي تندشان را تحمل كني و تنگ حوصلگي و خودخواهي را از خود دور كن تا خدا درهاي رحمت خود را به رويت بگشايد و صواب طاعتت را به تو ارزاني فرمايد".
يا امام در فرازي ديگر از نامه خود به مالك مي‌فرمايند:
"پاره‌اي از وقت خود را به نيازمندان اختصاص بده كه با تو به‌طور مستقيم ارتباط برقرار كنند و براي آنان ملاقات ترتيب ده و براي خدايي كه تو را آفريده با اين نشست فروتني و تواضع كن".
يا در فرازي ديگر مي‌فرمايند:
"پس از اين همه دستورات، مبادا خود را براي مدت طولاني از ملت و مردم بپوشاني، زيرا اختفاي زمامداران و حكمرانان از رعيت و ملت، موجب نوعي فشار و كم‌اطلاعي از امور حياتي و اجتماعي مردم مي‌شود. غياب و دوري مسؤولان از ملت و مردم باعث جدا شدن مسؤولان و مردم از يكديگر مي‌شود."
امام در اين دو فراز از سخنان خود، ارتباط مستقيم با مردم و تكريم آنان را از دو جهت بررسي فرموده‌اند:
الف: جنبه مثبت آن و آثار خوب و مفيدي كه به دنبال دارد.
ب: جنبه منفي آن و هشدارهاي لازم نسبت به آثار خطرناكي كه بر اثر قطع ارتباط مستقيم پيش مي‌آيد.
نكات عمده قابل توجه در اين دو فراز را مي‌توان شامل موارد ذيل دانست:
1. اختصاص دادن زماني مشخص براي ملاقات با مردم
2. پرهيز از فاصله گرفتن از مردم
3. بروز مفاسدي پس از فاصله گرفتن از مردم
4. فاصله گرفتن مسوولان از مردم موجب فشار بر ملت و رعيت خواهد شد
5. فاصله گرفتن مسوولان از مردم سبب بي‌اطلاعي از حالات و امور حياتي جامعه مي‌شود
6. اين فاصله باعث مي‌شود مسايل حياتي جامعه، كوچك و بي‌اهميت به نظر برسد
7. اين فاصله باعث ايجاد اختلال بين حق و باطل و زمينه بروز سوءاستفاده مي‌شود
8. حفظ حقوق مردم
9. تأكيد شديد بر مراعات حال طبقات ضعيف